DR-TB Centres and Network

• ડ્રગ-રેઝિસ્ટન્ટ ટ્યુબરક્યુલોસિસ સેન્ટર્સ (ડીઆર-ટીબીસી) એ દવા-પ્રતિરોધક ક્ષયરોગ (ડીઆર-ટીબી)ના ઈલાજ માટે ખાસ તૈયાર કરાયેલા કેન્દ્રો છે.
   
• દરેક ડીઆર-ટીબીસી પાસે ડીઆર-ટીબીના દર્દીઓના ઈલાજ અને સંભાળ માટે એક વિશેષ સમિતિ હોવી આવશ્યક છે.
   
• આ કેન્દ્રો સામાન્ય રીતે સરકારી હોસ્પિટલોમાં સ્થાપિત થાય છે, જ્યાં તેની માટે જરૂરી સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ હોય. જો જરૂર પડે, તો ખાનગી હોસ્પિટલોમાં પણ આ સેવા પરસ્પર સહમતીના નિયમો અને શરતોના આધારે શરૂ કરી શકાય છે. આ પ્રક્રિયા માટે ૨૦૧૯ના માર્ગદર્શક આધારભૂત રાખવામાં આવે છે.
   
• ડીઆર-ટીબીસી કેન્દ્રોના વિસ્તૃત નેટવર્કના કારણે સેવાઓ વધુ સરળતાથી ઉપલબ્ધ થઈ છે. પરિણામે, ડીઆર-ટીબીના ઈલાજ માટે સંકલન વધુ સારું થયું છે અને દર્દીઓ માટે યોગ્ય ચિકિત્સા અને સંભાળ વધુ અસરકારક રીતે પૂરી પાડી શકાય છે.
• રાજ્ય/પ્રાદેશિક સ્તર:
  રાજ્ય અથવા પ્રાદેશિક સ્તરે નોડલ ડ્રગ-રેઝિસ્ટન્ટ ટીબી સેન્ટર્સ (NDR-TBCs) કાર્ય કરે છે, જે ગંભીર રીતે બીમાર ડીઆર-ટીબી દર્દીઓના ઈલાજ માટે જવાબદાર છે. ભારતમાં ૧૭૩ NDR-TBCs છે.
• જિલ્લા સ્તર:
  જિલ્લા સ્તરે ડિસ્ટ્રિક્ટ ડ્રગ-રેઝિસ્ટન્ટ ટીબી સેન્ટર્સ (DDR-TBCs) કાર્ય કરે છે, જે ડીઆર-ટીબી ધરાવતા દર્દીઓની સંભાળ માટે બનાવવામાં આવ્યા છે. આ સેન્ટર્સ NDR-TBCsના માર્ગદર્શન હેઠળ કાર્ય કરે છે. દેશભરમાં લગભગ ૬૨૦ DDR-TBCs સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે.

Resources

• Guidelines for Programmatic Management of Drug-resistant TB in India, 2021.